Dworzec Kolejowy Gdynia Główna

W latach 1950-1957, przy Placu Konstytucji w Gdyni, został wzniesiony budynek dworca kolejowego, zaprojektowany przez Wacława Tomaszewskiego, absolwenta Wydziału Architektury Politechniki w Karlsruhe (1910).

Nowy dworzec usytuowano dokładnie w miejscu przedwojennego, dodatkowo planując oddzielny budynek dworca podmiejskiego, obsługującego kolej elektryczną. Budowę całego zespołu rozpoczęto w 1950 roku. Jako pierwsze zostały udostępnione: centralna część dworca oraz jego prawe skrzydło. W lewym skrzydle zaplanowano przejście główne na perony, poprzez zbudowany na potrzeby dworca przedwojennego tunel dworcowy i przejście do kolei elektrycznej. Ponadto umieszczono tu zaplecze dla podróżnych w postaci obszernej restauracji, poczekalni, przechowalni bagażu oraz szeregu kas biletowych. Prace nad tą częścią zostały zakończone w 1955 roku a cztery lata później oddano część podmiejską.

Architektura budynku, składająca się z zestawionych ze sobą różnej wysokości prostopadłościennych brył, wyrosła z tradycji modernizmu i nosi jego wyraźne cechy, przetworzone w duchu panującego socrealizmu. Czytelna, symetryczna kompozycja głównej części dworca, wertykalne akcenty elewacji frontowych jak również detal architektoniczny przypominają projekty i realizacje Tomaszewskiego z okresu międzywojennego.

Najciekawsze jest wnętrze parteru budynku głównego, z bogato dekorowaną salą restauracyjną i holami: głównym i kasowym. Posadzki w tych przestrzeniach pokryto mozaiką z krajowych wapieni: czarnego Dębnika, beżowej Morawicy i czerwonobrązowych Bolechowic. Ściany i sufity mają rytmiczne podziały zbudowane ze sztukatorskich płycin, boni oraz kasetonów. Wystroju dopełnia stolarka drzwiowa (masywne, płycinowe, przeszklone skrzydła w holu głównym i przejściu do SKM) oraz drewniane portale z kolumienkami.

Klasycyzm majestatycznych form holu głównego i bocznego przełamują duże płaszczyzny czterech, wielobarwnych mozaik zaprojektowanych przez Teresę Pągowską i Hannę Żuławską.

Najdłuższa z ceramicznych kompozycji przedstawiająca fantastyczny port, umieszczona została na odcinku ściany na wprost wejścia od Placu Konstytucji.

Kolejne dwie mozaiki pokrywają pola ściany hallu bocznego, naprzeciwko dawnej przechowalni bagażu . Na lewo od wejścia bocznego do restauracji widnieje kompozycja przedstawiająca florę i faunę morską a po prawej stronie mozaika ukazująca niebo nad przystanią żeglarską.

Nad wejściem do sali restauracyjnej umieszczono kompozycję przedstawiającą parę biegnących pegazów i symbol kolei.

Najbardziej reprezentacyjnym pomieszczeniem całego budynku jest sala restauracyjna z dekoracją malarską pokrywającą ściany i strop, o tematyce związanej z podróżą i nawigacją. Wykonana została ona przez zespół artystów (Krystyna Lada-Studnicka, Urszula Ruhnke-Duszeńko i Maksymilian Kasprowicz) pod kierunkiem Juliusza Studnickiego, według jego projektu.

11.08.2008 roku z uwagi na swoje wybitne walory przestrzenne i bogaty wystrój wnętrz zespół dworca kolejowego w Gdyni został wpisany do rejestru zabytków pod nr A-1834.